Para Yüzme

TANITIM ve TARİHÇE

Üç yıllık bir inceleme sonucunda Dünya Para Yüzme’nin fiziksel ve görsel engel klasifikasyon sistemleri 2017 yılında lanse edilmiştir. Tüm dünyadan uzmanlar ve enstitülerin dahil olduğu inceleme, 2015 IPC Sporcu Klasifikasyon Kodu ile uyumluluğu güçlendirerek, daha önce yapılmış olan araştırmayı da genişletecektir.

Dünya Para Yüzme sporunun vizyonu, Para sporcuları yeteneklerini göstermeye cesaretlendirmek ve en temelden yüksek-performans seviyelerine kadar potansiyellerini tam olarak kullanabilmelerini sağlamaktır.

Misyonu ise uzun vadeli bir yarış takvimi oluşturmak ve bu sayede hem sporcuların katılımlarını arttırmak hem de onları cesaretlendirmektir.

Para Yüzme sporu uluslararası arenada yaklaşık olarak 100 ülkede yapılmaktadır ve Paralimpik Oyunlarda her seferinde yer alarak en geniş çaplı ve çekici sporlar arasında olmaya devam etmektedir.

İlk olarak Roma 1960 Paralimpik Oyunları’nda, 15 ülkeden katılan 77 yüzücü bu spor dalında yarıştı.

Dünya Para Yüzme, Uluslararası Paralimpik Komitesi yönetimindedir ve Bonn, Almanya’da bulunan merkezi ile uluslararası bir federasyon gibi çalışmaktadır.

Para Yüzme, uygun engeli bulunan tüm kadın ve erkek sporculara açıktır ve yarışlar Sırtüstü, Kurbağalama, Kelebek, Serbest, Karışık ve Röle stillerinde yapılır.

Yarışa katılma fırsatları, dört yılda bir yapılan Paralimpik Oyunları, iki yılda bir yapılan Dünya Şampiyonalarını ve iki yıl ile dört yılda bir yapılan Şampiyonaları kapsar.

Dünya Para Yüzme, Olimpiyat Oyunlarında aynı şeklide karşılığı olan kuralları ve gerekli yerlerde bazı düzenlemeler yaparak Uluslararası Yüzme Federasyonu (FINA) kurallarını izler.

Para Yüzme, ilk Paralimpik Oyunlarda spor programını belirleyen sekiz spordan bir tanesi idi. Roma 1960’ta, 15 ülkeden – hepsi omurilik hasarına sahip – 77 yüzücü, 62 madalya için yarıştı. Yüzücüler tarafından yüzülen en uzun mesafe 50m idi ve disiplinler Sırtüstü, Kurbağalama, Serbest ve Karışık stilleri kapsıyordu.

1972 yılında Heidelberg, Almanya’da gerçekleşen Paralimpik Oyunlar öncesinde, Felçliler için Uluslararası Yüzme Eğitimi Birliği etkin bir şekilde Spor Teknik Komitesi gibi hareket ediyordu.

Toronto 1976 Paralimpik Oyunları’nda ilk defa ampute ve görme engelli sporcular yüzme programına dahil edildi. Bu olay, Hedelberg’de 56 olan madalya sayısına kıyasla 146 altın madalya için yarışan sporcularla birlikte kayda değer bir yükselişe sebep oldu.

KLASİFİKASYON

Yarışmanın adil ve eşit olduğundan emin olmak için, tüm Paralimpik sporlarında kazanmak; yetenek, formda olma, güç, dayanıklılık, taktiksel beceri ve zihinsel odaklanma gibi, sporda engelsiz sporcular için de geçerli olan ve başarının kriteri olarak görülen faktörlerle belirlenen bir sisteme sahiptir.

Bu süreç sınıflandırma olarak adlandırılır ve amacı aktivite (spor disiplini) esnasında engelin etkilerini en aza indirmektir. Böylece yalnıza bir engele sahip olmak yeterli bir gerekçe olmaz. Engelin spor üzerindeki etkisinin kanıtlanmış olması gerekir.

Dünya Para Yüzme sporunda, engelden kaynaklanan aktivite kısıtlamasının derecesi ile sporcuların gruplandırılması kriterleri “Spor Sınıfları” olarak adlandırılır. Sınıflandırma yolu ile hangi sporcuların Dünya Para Yüzme’de yarışmaya uygun olduğu ve sporcuların birlikte nasıl gruplandırılacağı belirlenir.

Klasifikasyon, bir engelin farklı sporlarda performansı farklı derecelere kadar etkiliyor olmasından dolayı her bir spor için özeldir. Sonuç olarak bir sporcu bir spor dalındaki kriteri karşılayabilir ancak bir başka spordaki kritere uygun olmayabilir.

Dünya Para Yüzme, üç engel grubuna hitap eder – fiziksel, zihinsel ve görsel.

Yüzmede spor sınıfları “S” veya “SB” kodları veya bir numara ile adlandırılır. Harf kodları stilleri, numaralar ise spor sınıflarını belirtir.  

• S: Serbest Stil, Kelebek ve Sırtüstü

• SB: Kurbağalama

• SM: Bireysel Karışık Yüzme. “SM” kodu, Bireysel Karışık Yüzmede yarışan sporculara verilir. Bir spor sınıfı değil, giriş dizinidir ve formüller spor sınıfları için (3xS + SB)/4; S1-4 – 3 disiplin karışık stilde yarışanlar için ise (2S + SB)/3) olarak hesaplanır.

Spor Sınıfları S1-S10 / SB1 – SB9 / SM1- SM10 – Fiziksel Engeller

Fiziksel engelleri olan sporcular için, 1-10 arası numaralandırılan 10 farklı spor sınıfı bulunur. Numara ne kadar düşükse, aktivite sınırlandırması o kadar fazladır.

Farklı engellere sahip sporcular birbirlerine karşı yarışırlar çünkü spor sınıfları engelin kendisi üzerine değil, engelin yüzme üzerindeki etkisine göre belirlenmiştir. Toplam puan sporcunun S veya SB spor sınıfında olmasını belirler.

Spor Sınıfları S/SB11-13 – Görme Engeli

Görme engeli bulunan sporcular, üç spor sınıfında yarışırlar. Bu sınıflar S/SB11 ile S/SB13 arasıdır.

S/SB11: Bu sporcuların çok düşük görme yetisi vardır ve/veya ışığa hiç duyarlı değildirler.

S/SB12: Bu sınıftaki sporcuların, S/SB11 sınıfında yarışanlara göre daha yüksek görme yetileri vardır ve/veya 5 derecelik yarıçaptan daha düşük bir alanı görebilirler.

S/SB13: Paralimpik sporlardaki en düşük şiddetteki görme engeli uygunluğuna sahip sporcular bu sınıfta yer alırlar. En yüksek görme yetisine sahiptirler ve/veya 20 derecelik yarıçaptan daha düşük bir alanı görebilirler.

Yarışmanın adil olduğundan emin olmak için, S/SB11 sınıfındaki sporcuların karartma maskeleri takmaları gerekir.

Güvenliği sağlamak için tüm S/SB11 yüzücülerinin vuruşla uyaran bir ‘tapper’ kullanması gerekir. S/SB12 ve S/SB13 sınıfındaki sporcular ise ‘tapper’ kullanıp kullanmama konusunda tercih yapabilirler.

Spor Sınıfları S/SB14 – Zihinsel Engelliler 

S14: Bu sınıftaki yüzücülerin genellikle, yol belirleme, düzgün ilerleme, hafıza konularında zorluk yaşamalarına veya yavaş tepki vermelerine sebep olan, genel olarak spor performanslarını etkileyen zihinsel bir engelleri vardır.