ENGELLİ İNSANLARIN REHABİLİTASYONU
Yavuz Kocaömer Posta
Rehabilitasyon; engelli insanların topluma uyum sağlayabilmesine hizmet eden önlemlerin tümüdür. Ülkemizde hiç kimsenin kendini toplumun dışına itilmiş hissetmemesi arzu edilir. Bu nedenle engelleri olan veya bir sakatlık tehlikesine maruz kalan, dolayısıyla da özel yardıma ihtiyaç duyan bütün insanların rehabilitasyon yardımına hakkı vardır. Bu hususta sakatlığın (muhtemel) nedeni hiçbir rol oynamaz. Yardım ihtiyacı savaşta yaralanmanın sonucu olabileceği gibi, bir trafik kazasıyla da, iş kazası yüzünden de doğmuş olabilir. Bir hastalık ya da yıpranma dolayısıyla o zamana kadarki mesleğinden ayrılması gereken insanlar yardıma muhtaç olabileceği gibi, doğuştan engellilerin de yardıma ihtiyacı vardır.
Yardımlar / koşullar
Bedenen, zihnen ya da ruhen engelli iseniz ya da böyle bir engel tehlikesine maruz kalıyorsanız, yardım isteme hakkınız vardır. Bu yardım şu koşullar için gerekebilir:
Özre engel olmak, onu ortadan kaldırmak veya azaltmak için,
Engelin artmasını önlemek ya da engelin sebebi ne olursa olsun, sonuçlarını hafifletmek için,
Bu yardım size, toplumda eğilim ve yeteneklerinize uygun bir yer sağlamalıdır. Bu durum özellikle çalışma hayatınız için önemlidir.
Engellilerin rehabilitasyonu ne gibi yararlar sağlar
Şu yardımlar söz konusudur:
Tibbi yardımlar
Rehabilitasyonla ilgili tibbi yardımlar çerçevesinde şu önlemler vardır:
Hekim ve diş hekimi tedavisi,
İlaç ve sargı malzemesi,
Hasta jimnastiği, hareket tedavisi, konuşma tedavisi ve uğraşı tedavisi de dahil şifa verici tüm önlemler,
Protezler, ortopedik yardımcılar ve daha başka yardımcı araç temini, bunlara da değişiklik yapılması, tamirler, yedek parça sağlanması, yardımcı araçların kullanılmasında eğitim,
Efor denemesi ve çalışma tedavisi.
Mesleki teşvik yardımları
Rehabilitasyon için mesleki teşvik yardımları şu önlemleri kapsar:
Bir işyerinin muhafazasının elde edilmesi için yardımlar, işe başlamayı teşvik yardımları ve bu arada işverene uyum yardımı,
Meslek hazırlığı, engellilik dolayısıyla gereken (örneğin körler için) temel eğitim,
Meslek uyum, eğitim, gelişme eğitimi, meslek gelişme eğitimine katılabilmek için gereken bir okul diploması,
Engelli insanlara genel iş piyasasında ya da engellilere mahsus bir atölyede uygun bir iş yeri ya da mesleki çalışma olanağı sağlayabilmek için is ve mesleki teşvik yardımları.
Mesleki teşvik önlemlerinin seçiminde engelli insanın uygun olup olmadığı, kişisel eğilim ve şimdiye kadar ki faaliyeti gibi iş piyasasındaki durum ve gelişmeler de dikkate alınmalıdır. Mesleki tesvik önlemleri arasında, engelli kimsenin önlemlere katılabilmesi için kendi evinin ya da ailesinin evi dışında bir yere yerleştirilmesi gerektiği hallerde, konut ve beslenme masrafının karşılanması da vardır. Engelin cinsi ve ağırlığı gerektirdiği ya da rehabilitasyonun başarılı olması için gerektiği taktirde, engelli kimsenin evi dışında bir yere yerleştirilmesi şart olabilir.
Okulda ve genel sosyal yaşamda uyumun sağlanması için yardımlar
Bu bölümde şu yardımlar vardır:
Engelliler için yuvalar, okullar ve bütün gün kalabilecekleri kreşlerde bakım,
Okul öncesi dönemde tedavi mahiyetinde pedagojik önlemler,
Engelliler için uygun trafik tesislerinin yapılması,
Boş zamanları değerlendirme imkanları.
Mali yardımlar
Rehabilitasyon için tibbi önlemler sırasında geçiminizin sağlanması ile ilgili kuruma göre genelde ya hastalık parası, yardım alanlar için hastalik parası, kaza parası ya da geçiş dönemi parası alırsınız. Hastalık parası kaybettiğiniz safi kazancınızın yüzde 80’ini aşmaması gerekir. Emeklilik sigortasında hastalık parası yerine geçiş dönemi parası ödenir. Bu paranın miktarı son safi gelirin yüzde 75 ile yüzde 68’i arasındadır. Ailevi görevleri olan sigortalılar daha fazlasını alırlar.
Şaşırdınız mı?
Bu yazdıklarım şaka değil. Almanya’da uygulanan Rehabilitasyon Yasası’nın çok kısa bir özeti. Ne dersiniz, Özürlüler İdaresi Başkanlığı”nın böyle bir uygulamadan haberi var midir acaba? Hiç zannetmiyoruz. Onlarda ne ses var, ne de görüntü.
