SINIFLANDIRMA
Engelli sporcular, spor müsabakalarında rekabet açısından dezavantaj yaşayabilirler. Adil bir yarışma ortamı sağlamak amacıyla, performans üzerindeki engel etkilerini en aza indirmeyi hedefleyen sınıflandırma sistemi geliştirilmiştir. Bu sistem, bir sporcunun başarısının beceri, kondisyon, güç, dayanıklılık, taktiksel yetenek ve zihinsel odaklanma gibi faktörlere dayanmasını sağlamaktadır.
Bazı açılardan sınıflandırma, ağırlık, cinsiyet veya yaş gibi diğer spor kategorilerine benzemektedir. Para sporda adil ve anlamlı bir rekabet için gerekli yapıyı sağlamaktadır.
Sınıflandırma Nedir?
Sınıflandırma, Para Sporlarda yarışmaya uygunluğu belirleyen ve uygun bulunan sporcuları benzer engel profillerine sahip gruplar altında toplayan bir süreçtir. Bu süreç, sınıflandırıcılar tarafından gerçekleştirilen fiziksel ve spora özgü teknik değerlendirmeleri kapsamaktadır.
Aynı sınıfta yer alan sporcular fiziksel olarak birbirlerinden farklı görünebilir. Bunun nedeni, aynı sınıf içerisinde farklı engel türlerinin bulunabilmesidir. Ancak bu farklılıklar sportif performansı benzer düzeyde etkilediği için sporcular aynı sınıf altında değerlendirilebilir.
Sınıflandırma Sistemi Para Sporlarda yer alan engel türlerinden Bedensel Engelliler, Görme Engelliler ve Zihinsel Engelliler için ayrı olarak yapılmaktadır.
Sınıflandırma Tüm Sporlar İçin Aynı mıdır?
Her spor dalının fonksiyonel gereklilikleri farklı olduğundan, sınıflandırma sistemleri de sporların özelliklerine göre farklılık göstermektedir. Uluslararası Spor Federasyonları, IPC Sporcu Sınıflandırma Kodu ve ilgili Uluslararası Standartlar doğrultusunda kendi spor dallarına özgü sınıflandırma sistemlerini geliştirmekle yükümlüdür.
Ulusal Federasyonlar da ilgili uluslararası düzenlemelere uyum sağlamak zorundadır. Türkiye Milli Paralimpik Komitesi olarak kendi Ulusal Sınıflandırma Tüzüğümüzü oluşturma konusunda çalışmalarımıza devam etmekteyiz.
Sınıflandırmanın Gereklilikleri
Engeli bulunan bireylerin spor veya fiziksel aktiviteye katılımı için sınıflandırma zorunlu değildir. Ancak Paralimpik sporlarda yarışmak için rekabetçi spor ortamının oluşturulması açısından sınıflandırma gereklidir. Diğer engelli sporcularla rekabet etmeyi planlayan ya da gelişim veya yüksek performans programlarına seçilmek isteyen sporcuların sınıflandırma sürecinden geçmeleri gerekmektedir.
Ülkemizde Uygulanan Sınıflandırma Seviyeleri
Türkiye’de iki sınıflandırma seviyesi bulunmaktadır: Geçici Sınıflandırma ve Ulusal Sınıflandırma. Bu seviyeler, ilgili Ulusal Spor Federasyonlarının atadığı sınıflandırmacılar ile sporcuların hedef belirlemesine ve performanslarını aynı sınıftaki diğer sporcuların standartları ve dereceleriyle karşılaştırmasına imkân tanır.
Sınıflandırma süreçleri, ilgili Uluslararası Spor Federasyonlarının Sınıflandırma Kuralları doğrultusunda yürütülmekte olup, sporculara uluslararası düzeyde alabilecekleri sınıfa ilişkin mümkün olan en gerçekçi değerlendirmeyi sunmayı amaçlar. Sürecin resmî bir değerlendirme formatında yürütülmesi, doğruluk ve adil rekabet ilkeleri açısından zorunludur.
Geçici Sınıflandırma
Bu sınıflandırma, spor dalına özgü resmî bir sınıflandırma paneline erişimi olmayan sporculara, muhtemel spor sınıfları hakkında ön değerlendirme sağlamak amacıyla uygulanır.
Bu süreçte, sporcunun bağlı bulunduğu yerel sağlık profesyoneli tarafından gerekli tıbbi değerlendirmeler ve belgeler sunulur.Geçici sınıflandırma 12 ay süreyle geçerlidir. Bu statüye sahip sporcular ulusal sıralamalara, ulusal rekorlara veya yüksek performans programlarına seçilmeye uygun değildir.,
Ulusal Sınıflandırma
Ulusal Sınıflandırma alabilmek için sporcuların ilgili Ulusal Spor Federasyonları tarafından görevlendirilen ulusal sınıflandırıcılarca yürütülen yüz yüze değerlendirmelere katılması gerekmektedir. Bu değerlendirme, uluslararası uygulamalarla tamamen uyumludur ve fiziksel testler, spora özgü hareket değerlendirmeleri ve performans gözlemini içerebilir.
Uluslararası Sınıflandırma
Uluslararası düzeyde onaylı yarışmalara katılmak için gerekli olan bu sınıflandırma, yalnızca performans potansiyeli gösteren ve Ulusal Federasyon tarafından ulusal takımlara veya yüksek performans programlarına seçilen sporcular için uygulanmaktadır.
Uluslararası sınıflandırma, ilgili Uluslararası Spor Federasyonu tarafından yetkilendirilmiş uluslararası sınıflandırıcılar tarafından yapılır. Sporcuların uluslararası sınıflandırmaya başvurmadan önce ulusal sınıflandırmayı tamamlamış olmaları zorunludur.
Nasıl Katılım Sağlanır veya Sınıflandırma Başvurusu Yapılır?
Para sporlara katılım süreçleri ve ulusal sınıflandırma başvuru prosedürlerine ilişkin ayrıntılı bilgilere ilgili Ulusal Spor Federasyonuna ait internet sayfalarından ulaşılabilir.
Para Sporlarda Yarışmak İsteyen Sporcular İçin Uygunluk Şartları
Para Sporlarda yarışmak isteyen sporcuların, IPC (Uluslararası Paralimpik Komitesi) tarafından tanımlanan en az bir uygun (eligible) engelliliğe yol açan, kalıcı ve doğrulanabilir bir sağlık durumuna sahip olmaları gerekmektedir.
Uluslararası Paralimpik Komitesi, uygun engellilikleri üç ana başlık altında toplam 10 kategoride tanımaktadır:
Fiziksel Engellilik, Görme Engelliliği ve Zihinsel Engellilik.
Her Uluslararası Spor Federasyonu, bu 10 uygun engellilik kategorisinden hangileri için spor imkânı sunduğunu kendi kuralları çerçevesinde belirler.
IPC Uygun Engellilikler – Tanımlar
Para Sporlarda yarışmak isteyen sporcuların, aşağıda listelenen Uygun Engelliliklerden en az birine yol açan bir Altta Yatan Sağlık Durumuna sahip olmaları gerekmektedir.
Bir sporcunun uygun engelliliğe sahip olup olmadığını doğrulamak amacıyla, Türkiye Milli Paralimpik Komitesi ve Ulusal Spor Federasyonları gerekli gördüğü takdirde, aşağıdaki unsurlardan biri veya birkaçı hakkında kanıt sunulmasını talep edebilir:
- Sporcuda Uygun Engellilik bulunduğuna ilişkin kanıt,
- Söz konusu engelliliğin kalıcı olduğuna ilişkin kanıt,
- Engelliliğe yol açan Altta Yatan Sağlık Durumuna ilişkin kanıt.
Uygun Engellilik Kategorileri ve Altta Yatan Sağlık Durumu Örnekleri
1. Kas Gücünde Bozulma (Impaired Muscle Power)
Kas veya kas gruplarının kasılmasıyla oluşan kuvvetin azalması (örneğin: bir uzuvda, vücudun bir yanında veya vücudun alt kısmında).
Örnek Sağlık Durumları:
Omurilik yaralanması, musküler distrofi, post-polio sendromu, brakiyal pleksus yaralanması, Erb palsisi, Guillain-Barré sendromu, spina bifida.
2. Pasif Hareket Açıklığında Kısıtlılık (Impaired Passive Range of Movement)
Bir veya birden fazla eklemde pasif hareket açıklığının kısıtlanması ya da yokluğu.
Örnek Sağlık Durumları:
Artrogripozis, kronik eklem immobilizasyonu veya travmaya bağlı gelişen kontraktürler.
3. Uzuv Eksikliği (Limb Deficiency)
Travma (ör. travmatik ampütasyon), hastalık (ör. kemik kanserine bağlı ampütasyon) veya doğuştan uzuv gelişim bozukluğu (ör. dismelia) sonucunda kemiğin veya eklemin tamamen ya da kısmen yokluğu.
4. Bacak Boyu Farkı (Leg Length Difference)
Uzuv büyümesindeki bozukluk veya travma sonucunda bacak uzunlukları arasında fark oluşması.
5. Kısa Boy (Short Stature)
Üst ekstremiteler, alt ekstremiteler ve/veya gövde kemiklerinde boy kısalığı.
Örnek sağlık durumları:
Akondroplazi, büyüme hormonu bozuklukları, osteogenezis imperfekta.
6. Hipertoni (Hypertonia)
Merkezi sinir sistemi hasarına bağlı olarak kas tonusunda artış ve kasın gerilme yeteneğinde azalma.
Örnek sağlık durumları:
Serebral palsi, travmatik beyin hasarı, inme.
7. Ataksi (Ataxia)
Merkezi sinir sistemi hasarına bağlı olarak koordinasyonsuz hareketler.
Örnek sağlık durumları:
Serebral palsi, travmatik beyin hasarı, inme, spinosebellar ataksi, Friedreich ataksisi, multipl skleroz.
8. Atetoz (Athetosis)
Devamlı ve yavaş istemsiz hareketler.
Örnek sağlık durumları:
Serebral palsi, travmatik beyin hasarı, inme.
9. Görme Engelliliği (Vision Impairment)
Görüntüyü oluşturan göz yapılarının, optik sinirlerin, optik yolakların veya beynin görsel korteksinin hasarına bağlı olarak görme kaybı veya az görme.
Örnek sağlık durumları:
Retinitis pigmentosa, diyabetik retinopati.
10. Zihinsel Engellilik (Intellectual Impairment)
18 yaşından önce ortaya çıkan; kavramsal, sosyal ve pratik uyumsal becerilerde yetersizlikle birlikte zihinsel işlevlerde sınırlılık.
Uygun Olmayan (Non-Eligible) Engellilikler
Aşağıda örneklenen durumlar tek başına Para sporlarda uygun engellilik olarak kabul edilmez:
- Ağrı
- Düşük kas tonusu
- Eklem hipermobilitesi
- Eklem instabilitesi (ör. tekrarlayan omuz çıkığı)
- Motor refleks bozuklukları
- Kuvvet dayanıklılığında azalma
- İşitme kaybı
- Kardiyovasküler, solunumsal veya metabolik işlev bozuklukları
- Tikler, stereotipik hareketler, perseveratif motor davranışlar
Not:
Bir sağlık durumu uygun engellilik yaratmıyorsa, tek başına Para sporlara uygunluk sağlamaz. Ancak sporcu hem uygun olmayan bir sağlık durumuna hem de uygun bir altta yatan sağlık durumuna sahipse, yarışmaya uygun olabilir.
Aşağıdaki sağlık durumları uygun bir engellilikle sonuçlanmadığı için Para spor uygunluğunu sağlamaz:
- Öncelikli olarak ağrıya neden olan durumlar (ör. miyofasiyal ağrı sendromu, fibromiyalji, kompleks bölgesel ağrı sendromu)
- Öncelikli olarak yorgunluğa neden olan durumlar (ör. kronik yorgunluk sendromu)
- Öncelikli olarak eklem hipermobilitesi veya hipotoniye neden olan durumlar (ör. Ehlers-Danlos sendromu)
- Temel olarak psikolojik veya psikosomatik nitelikte olan durumlar (ör. konversiyon bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu)
Detaylı bilgi için IPC Uygun Engellilikler Uluslararası Standardına başvurulabilir.
Asgari Engel Kriteri (Minimum Impairment Criteria – MIC)
Uygun bir engelliliğe sahip sporcuların Para sporlara katılabilmesi için, ayrıca uluslararası federasyonlar tarafından belirlenen Asgari Engel Kriterlerini (MIC) karşılamaları gerekmektedir. MIC, bir sporcunun engel düzeyinin hangi şiddette olması gerektiğini tanımlar.
Bu nedenle bir sporcu, bir spor dalında uygun bulunabilirken, başka bir spor dalında uygun olmayabilir.
MIC değerlendirmesi sporcu sınıflandırması sırasında yapılır.
Bir sporcunun MIC’i karşılamaması, sporcunun engelinin gerçekliğini sorgulamaz; yalnızca ilgili uluslararası spor dalı kuralları kapsamında yarışmaya uygun olmadığını ifade eder.
Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC) tarafından uygun kabul edilen engel gruplarından hangileri için spor fırsatları sunduğunu, her Uluslararası Spor Federasyonu açık ve net bir şekilde tanımlamakla yükümlüdür. Bu bilgiler, ilgili spor dalının Uluslararası Federasyon kurallarında belirtilmektedir.
Aşağıdaki tabloda, her bir engellilik türü için hangi sporların mevcut olduğuna ilişkin özet yer almaktadır. Her engellilik türü için daha detaylı bilgi almak amacıyla ilgili başlığın üzerine tıklayabilirsiniz.
Sınıflandırma Süreci
Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC) sınıflandırma sistemi, sporcuların adil ve anlamlı rekabet koşullarında yarışabilmesini sağlamak amacıyla uygulanır. Sınıflandırma süreci üç temel aşamadan oluşmaktadır.
1. Uygun Engelin (Eligible Impairment) Varlığının Değerlendirilmesi
Para sporlarına katılmak isteyen sporcuların, IPC tarafından tanımlanan on uygun engelden (eligible impairments) en az birine sahip olmaları zorunludur. Söz konusu engelin kalıcı nitelikte olması gerekmekte olup, zaman içerisinde ortadan kalkmasının veya düzelmesinin beklenmemesi şarttır.
Her Uluslararası Spor Federasyonu, kendi branşına ilişkin uluslararası kurallar çerçevesinde, bu on uygun engelden hangileri için yarışma fırsatı sunduğunu açıkça belirtir. Örneğin; atletizm ve yüzme tüm uygun engel gruplarını kapsarken, 5’erli Futbol gibi branşlar yalnızca tek bir engel türünü kabul etmektedir.
Bu aşamada sporcuların, bir hekim tarafından doldurulmuş Tıbbi Tanı Formu (Medical Diagnostics Form – MDF) ile birlikte ilgili tüm tıbbi destekleyici belgeleri sunmaları gerekmektedir.
Paralympics Ireland tarafından MDF’nin incelenmesi sonucunda sporcunun uygun engele sahip olduğu doğrulanan sporcular, branşa özgü yüz yüze değerlendirme sürecine yönlendirilir.
2. Asgari Engel Kriterlerinin (Minimum Impairment Criteria – MIC) Karşılanması
Her Uluslararası Spor Federasyonu, sporcuların yarışmaya katılabilmesi için engelin hangi düzeyde olması gerektiğini kendi Sınıflandırma Kurallarında tanımlar. Bu kurallar Asgari Engel Kriterleri (MIC) olarak adlandırılmaktadır.
MIC; ilgili sporun gerektirdiği hareket modelleri, fiziksel talepler ve teknik gereklilikler esas alınarak belirlenir.
Örnek olarak; kısa boy kategorisinde belirli bir maksimum boy uzunluğu ya da ampütasyon sınıflarında belirlenmiş minimum ampütasyon seviyeleri verilebilir.
MIC, sporcu değerlendirmesi sırasında sınıflandırma paneli tarafından test edilir.
Bir sporcunun MIC’i karşılamaması, sporcunun gerçek bir engeli olmadığı anlamına gelmez. Bu durum yalnızca, ilgili Uluslararası Spor Federasyonunun kuralları çerçevesinde söz konusu branş için yarışmaya uygun bulunmadığı anlamına gelir.
3. Sporcunun Yarışacağı Spor Sınıfının Belirlenmesi
Yüz yüze değerlendirme tamamlandıktan sonra sporcuya, branşa özgü spor sınıfı (sport class) tahsis edilir.
Spor sınıfı, aktivite kısıtlılıkları benzer olan sporcuları bir araya getirerek eşit rekabet koşulları yaratmayı amaçlar.
Bir spor sınıfı, aynı engel türüne sahip sporculardan oluşmak zorunda değildir. Farklı engeller performans üzerinde benzer etki yarattığında, bu sporcular aynı sınıfta yarışabilir. Bu nedenle parapleji, ampütasyon veya serebral palsi gibi farklı engel gruplarındaki sporcuların aynı yarışmada yer alması mümkündür.
3.1. Sporcu Değerlendirmesi (Athlete Evaluation)
Sporcu değerlendirmesi; sınıflandırma paneli tarafından yürütülen çok boyutlu bir süreçtir ve aşağıdaki aşamalardan oluşur:
a. Fiziksel Değerlendirme
Bu değerlendirme, engelin sporcunun fiziksel, görsel veya zihinsel fonksiyonlarını ne şekilde etkilediğini belirlemeyi amaçlar.
Aşağıdaki unsurları içerebilir (ancak bunlarla sınırlı değildir):
- Kas gücü
- Kas tonusu
- Koordinasyon
- Eklem hareket açıklığı
- Duyu fonksiyonları
- Dayanıklılık
- Bilişsel işlevler
b. Teknik Değerlendirme
Bu aşamada sporcu, branşa özgü teknik becerilerini uygulamalı olarak gösterir.
Teknik değerlendirme aşağıdaki durumları içerebilir:
- Rekabet dışı ortamda branşa ait teknik görevlerin uygulanması
- Simüle edilmiş spor koşulları altında performansın gözlenmesi
Görme Engelli (VI) sporcular için güncel protokol yalnızca tıbbi değerlendirme gerektirdiğinden, VI sporcular teknik değerlendirmeye tabi tutulmamaktadır.
c. Müsabakada Gözlem (Observation in Competition)
Sınıflandırma paneli, gerekli görmesi hâlinde sporcuya geçici sınıf vermeden önce müsabaka içi gözlem talep edebilir.
Bu gözlem, sporcunun:
- Antrenman sırasında,
- Resmî yarışma ortamında
branşa özgü becerileri nasıl gerçekleştirdiğini değerlendirmek amacıyla yapılır.
Ulusal Sınıflandırmaya Hazırlık
1. Sporcu Sunumu ve Hazırlığı
Sporcunun Yanında Getirmesi Gerekenler
- Sporcular, kendilerine bildirilen sınıflandırma saatinden en az 15 dakika önce geçerli bir kimlik belgesi ile sınıflandırma alanında hazır bulunmalıdır.
- Sporcular, branşlarına uygun kıyafetlerle gelmelidir
(ör: yüzme için mayo, atletizm için koşu kıyafeti vb.). - Sporcular, yarışmalarda kullandıkları tüm ekipmanları yanlarında getirmelidir
(tekerlekli sandalye, protezler, kayışlar vb.).
2. Sporcuya Kimler Eşlik Edebilir?
- Sporcu, sınıflandırma odasına bir temsilci (ebeveyn, antrenör veya başka bir kişi) ile birlikte girebilir.
- 18 yaş altındaki sporcuların mutlaka bir refakatçi ile sınıflandırmaya katılması zorunludur.
3. Sınıflandırma Bilgilendirmesi (Classification Briefing)
- Sınıflandırıcılar, değerlendirme sürecinin tüm aşamalarını sporcuya açıklayarak, sporcu, temsilci ve sınıflandırıcıların değerlendirme süresince taşıdığı sorumlulukları belirtir.
- Sporcular, değerlendirme başlamadan önce aydınlatılmış onam formunu imzalamakla yükümlüdür.
4. Sporcudan Beklentiler
- Sporcu, sınıflandırma sürecine tam iş birliği ile katılmak ve talimatlara en iyi şekilde uymakla yükümlüdür.
- Sınıflandırma sürecinin tüm aşamalarında dürüst, saygılı ve sportmenliğe uygun davranış sergilemesi beklenir.
5. Sporcu Temsilcisinden Beklentiler
- Temsilcinin, sürecin tamamında saygılı ve nazik bir tutum sergilemesi ve sınıflandırıcıların kararlarına saygı göstermesi beklenir.
- Temsilci, sınıflandırmayı gözlemleyebilir, ancak sürece müdahale edemez.
Soru sorması uygun olup süreç içinde kabul edilmektedir.
6. Sınıflandırıcılardan Beklentiler
- Sınıflandırıcılar, sporcuya her aşamada profesyonel, saygılı, nazik ve güvenli bir şekilde yaklaşmalıdır.
- Sınıflandırıcılar, sporcuya süreci, verilen kararı ve itiraz (protest) hakkına ilişkin bilgileri yeterli ve anlaşılırşekilde aktarmakla yükümlüdür.
7. Sınıflandırma Kararına Katılmama Durumu
- Sporcu, kendisine verilen spor sınıfına katılmama veya farklı bir görüşe sahip olma hakkına sahiptir.
- Ulusal sınıflandırma sonucuna itiraz edilmek isteniyorsa, Ulusal Sınıflandırma Politikası ve Standartlarıiçerisinde açıklanan usule uygun olarak İtiraz (Protest) Formu doldurulmalıdır.
Uluslararası Sınıflandırmaya Hazırlık
1. Sporcu Sunumu ve Hazırlık Süreci
Sınıflandırma Gününden Önce
- Her Uluslararası Spor Federasyonu, Tıbbi Tanı Formunun (Medical Diagnostics Form) teslimi için belirli bir son başvuru tarihine sahiptir.
- Paralympics Ireland Sınıflandırma Koordinatörü; başvuru tarihlerinin belirlenmesi, formların doldurulması ve ilgili belgelerin sunulması konusunda sporculara destek sağlar.
- Paralympics Ireland, sporcuların uluslararası değerlendirmeye katılmadan önce ulusal sınıflandırmadan geçmelerini en iyi uygulama olarak önermektedir.
- Daha önce ulusal sınıflandırmadan geçmiş sporcular, gerektiğinde uluslararası sınıflandırma sonucuna yönelik itiraz sürecinde desteklenebilir.
2. Sporcunun Yanında Getirmesi Gerekenler
- Sporcular, kendilerine bildirilen sınıflandırma saatinden en az 15 dakika önce, geçerli bir kimlik belgesi ile sınıflandırma alanında hazır bulunmalıdır.
- Sporcular, branşlarına uygun kıyafetlerle gelmelidir
(örneğin, yüzme için mayo; atletizm için koşu kıyafeti). - Sporcular, yarışmalarda kullandıkları tüm teknik ekipmanları yanlarında getirmelidir
(tekerlekli sandalye, protezler, kayışlar vb.).
3. Sporcuya Kimler Eşlik Edebilir?
- Sporcu, sınıflandırma odasına bir temsilci ile (tercihen antrenör veya Ulusal Federasyon temsilcisi) birlikte girebilir.
- 18 yaş altındaki sporcuların mutlaka bir refakatçi eşliğinde sınıflandırmaya katılması zorunludur.
4. Sınıflandırma Bilgilendirmesi
- Sınıflandırıcılar, değerlendirme sürecinin aşamalarını sporcuya açıklayarak; sporcu, temsilci ve sınıflandırıcıların süreç boyunca taşıdığı sorumlulukları detaylı şekilde ifade eder.
5. Sporcudan Beklentiler
- Sporcu, sınıflandırma sürecine tam iş birliğiyle katılmakla yükümlüdür.
- Sürecin tamamında dürüst, nazik, saygılı ve sportmenliğe uygun davranışlar sergilemesi beklenir.
6. Sporcu Temsilcisinden Beklentiler
- Temsilci, her aşamada saygılı ve uygun bir tutum içinde olmalı ve sınıflandırıcıların kararlarına saygı göstermelidir.
- Temsilci, sınıflandırmayı gözlemleyebilir, ancak sürece müdahale edemez; gerekli durumlarda soru sorabilir.
7. Sınıflandırıcılardan Beklentiler
- Sınıflandırıcılar, sporcuya her zaman profesyonel, nazik, saygılı ve güvenli bir yaklaşım sergilemelidir.
- Sınıflandırıcılar, sporcunun süreci, verilen kararı ve itiraz hakkını anlayabilmesi için yeterli bilgilendirmeyi sağlamakla yükümlüdür.
8. Sınıflandırma Kararına Katılmama Durumu
- Sporcu, kendisine verilen uluslararası spor sınıfına katılmama veya farklı bir değerlendirmeye sahip olma hakkına sahiptir.
- Uluslararası sınıflandırma sonucuna itiraz edilmek isteniyorsa, değerlendirme sonrasında derhal Ulusal Federasyon (NGB) temsilcisi ile iletişime geçilmelidir.
- Her spor dalında protesto süreci için belirlenmiş kurallar ve son başvuru tarihleri bulunmaktadır.
- Bir protestonun kabul edilebilmesi için, spora özgü kuralların açık bir şekilde ihlal edilmiş olması gerekir.
9. Kasıtlı Yanlış Beyanda Bulunma (Intentional Misrepresentation)
Kasıtlı yanlış beyan, sahtekârlık olarak değerlendirilir ve ciddi bir ihlaldir. Bir sporcu veya sporcu destek personeli tarafından aşağıdakilerin gerçekleştirilmesi durumunda ihlal söz konusu olur:
- Sınıflandırma panelini yanıltmaya yönelik her türlü girişimde bulunmak,
- Sınıflandırma değerlendirmesi sırasında yarışma performansıyla tutarsız bir şekilde kendini kasıtlı olarak farklı sunmak,
- Spor sınıfını etkileyebilecek bir engel değişikliğine ilişkin tıbbi bildirimde bulunmamak,
- Sınıflandırma panelini yanıltmak veya değerlendirmeyi engellemek amacıyla bilerek destek olmak, süreci manipüle etmek veya örtbas etmek.
Kim Sınıflandırmacı Olabilir?
Uluslararası Sınıflandırmacılar, ilgili spor dalı için Uluslararası Federasyon (IF) tarafından eğitilmiş ve sertifikalandırılmış yetkililerdir. Bu kişiler, sporcuların spora uygunluğunu değerlendirir ve uygun sporcuların spor sınıfı ile spor sınıfı statüsünü belirleyerek sınıflandırma panelinin bir üyesi olarak görev yaparlar.
Ulusal sınıflandırmacılar, Paralimpik İrlanda’ya kayıtlıdır. Eğitim fırsatları, Ulusal Federasyonlar (NGB) ve Uluslararası Spor Federasyonu ile iş birliği içerisinde düzenlenmektedir.
Sınıflandırmacılar, sporcunun engelini sporun sınıflandırma kurallarına göre ölçen spor ve engel odaklı testleruygularlar.
Sınıflandırmacılar, tıbbi bilgi, spor dalına özgü uzmanlık ve teknik yeterlilikler dahil olmak üzere geniş bir uzmanlık yelpazesine sahip olabilirler. İrlanda’da Ulusal Sınıflandırmacı Eğitimi’ne katılabilmek için bir bireyin aşağıdaki kategorilerden birine dahil olması gerekmektedir:
Medikal Sınıflandırmacı
- Fiziksel engel sınıflandırması: Nöromüsküler Değerlendirme ve Eğitim konusunda resmi eğitime sahip olan (ör. doktorlar, fizyoterapistler, ergoterapistler) ve ilgili spor dalındaki engeller ile aktivite sınırlılıkları konusunda uzmanlık ve deneyime sahip kişiler.
- Görme engeli sınıflandırması: Optometristler veya oftalmologlar.
- Zihinsel engel sınıflandırması: Psikologlar.
Teknik Sınıflandırmacı
- İlgili spor dalında kapsamlı antrenörlük geçmişine sahip kişiler,
- Engelli eski sporcular veya
- Spor Bilimleri veya Kinezyoloji alanında dereceye sahip, ilgili spor dalındaki engel ve aktivite sınırlılıkları hakkında derin bilgiye sahip kişiler.
Türkiye Milli Paralimpik Komitesi, Ulusal Spor Federasyonları ile iş birliği içerisinde, gelecekteki sınıflandırmacı ihtiyacını belirlemektedir. Bu süreç, hedeflenen spor dallarında ve coğrafi bölgelerde nitelikli ve deneyimli, ulusal sınıflandırmacı olmak isteyen bireylerin tespit edilmesini kapsamaktadır. Deneyim ve başarı düzeyi yüksek ulusal sınıflandırmacılar, uygun zaman geldiğinde uluslararası sınıflandırmacı olmak üzere eğitim alma fırsatına sahip olabilirler.
Belirli bir spor dalında ulusal sınıflandırmacı olarak görev yapan kişiler, yılda en az bir bölgesel sınıflandırma gününe panel üyesi olarak katılmayı bekleyebilirler. Ayrıca, seçtikleri spor dalında ulusal etkinliklerde yılda 1-2 kez sınıflandırma paneli üyesi olarak görev yapmaları istenebilir.
Sınıflandırmacılar, bölgesel ve ulusal düzeyde gönüllü olarak çalışmaktadır, ancak eğitim ve seyahatle ilgili tüm masraflar karşılanmaktadır.
Sınıflandırmacı olmak isteyenler, tamamlanmış Ulusal Sınıflandırmacı Başvuru Formunu aşağıdaki adrese gönderebilir: Türkiye Milli Paralimpik Komitesi Sınıflandırma Departmanı – sercanyilli@tmpk.org.tr
Genel sınıflandırma ile ilgili sorularınız veya ulusal sınıflandırma süreci hakkında daha fazla bilgi almak için lütfen Türkiye Milli Paralimpik Komitesi ile iletişime geçiniz.
Sınıflandırma Sorumlusu: Uzm. Fzt. Sercan YILLI
E-posta: info@tmpk.org.tr / sercanyilli@tmpk.org.tr