COVİD-19 ZİHİNSEL ENGELLİLERİN HAYATINI DERİNDEN SARSTI
“Zihinsel engelli insanların yüzde 45’inin, genel nüfusun yüzde 10.5’ine kıyasla kendilerini daha yalnız hissettikleri bilinmektedir.” Ne yazık ki zihinsel engelli birçok kişi tarafından bildirilen yalnızlık karantina süreci ile daha da kötüleşti. Karantina süreci ile birlikte eve kapanma, aynı zamanda özel hizmetlerin ve iş fırsatlarının aniden yok olması anlamına da geliyor. Bu toplumun her kesimi için aynı. Zihinsel engelli bireylerin bakımının yapılmasına ilişkin konular mevcut endişeyi ve korkuyu daha da artırıyor. Gelin, zihinsel engelli kardeşi olan bir ağabeyin sözlerine kulak verelim:
‘HAYATI YATAK ODASIYLA SINIRLI’
“Kardeşimin mart ayı ortasında ilk bağımsız evine taşınması gerekiyordu. 20’li yaşlarının sonlarında ve zihinsel engelli olan kardeşim, sonunda aile evimizden çıkma, bir grup evinde yaşama cesaretini ve iradesini topladı. Koronavirüs pandemisi nedeniyle kardeşimin hamlesi süresiz olarak ertelendi ve dünyası sadece yatak odası ile sınırlı. Artık ne yarı zamanlı işine, ne kütüphaneye ne de kiliseye gidebilir.
Kardeşim ve zihinsel engelli diğer pek çok kişi pandemi nedeniyle artan yalnızlık yükü ile karşı karşıya. Birçok insan bu zorlu dönemde tecrit, endişe ve yalnızlık yaşarken, koronavirüsten önce, zihinsel engellilerin yüzde 45’inin yalnız hissettiğini (genel nüfusun sadece yüzde 10.5’ine kıyasla) biliyoruz. Karantinada artan baskılar zihinsel sağlık, uyku bozuklukları ve ruh hali değişimlerine sebebiyet verebilir.”
‘BANA BULAŞMASIN’
Yalnızlığın kalp hastalığı, zayıflamış bağışıklık sistemi ve felç gibi ciddi sağlık riskleriyle ilişkili olduğunu biliyoruz. Zihinsel engelleri olan ve zaten uzun zamandır yalnızlık ve sosyal dışlama yaşayanlar için, bunun zihinsel ve fiziksel sağlıkları üzerinde ne gibi önemli etkileri olabilir diye düşünmeden edemiyorum. Düşünün ne kadar acı ki birçok COVID-19 hastası tek başına ölüyor. Zihinsel engelli insanlar zaten ciddi bir yalnızlık yaşıyorlar. Bu gerçek bana özellikle çok acımasız görünüyor. Hayata ne kadar sadece kendi tarafımızdan bakıyoruz değil mi? Bir salgın var ve aman bana bulaşmasın. Keşke herkesin derdi bu kadar olsa.
‘RUTİNLERİ BOZULDU’
Zihinsel engelli insanlar genellikle evde yardımcıları, gündüz rehabilitasyon programlarını, özel eğitim merkezlerini, aile hizmetleri ve grup evlerini kullanır. Sağlık ve güvenlik nedenleriyle, bu hizmetlerin birçoğu artık sağlanamıyor veya kapalı. Bu süreç, aile üyelerinin sorumluluğunu kat be kat artırıyor. Zihinsel engelli insanların rutinini etkiliyor ve bağımsızlıklarını önemli ölçüde kısıtlıyor. Hatta neredeyse yok ediyor. Engel durumuna göre eğer çalışabildikleri yarı zamanlı bir işleri varsa ona da gidemiyorlar. Dolayısıyla, yakın aileleri dışındaki insanlarla olan etkileşimleri ve iş yaparak elde ettikleri amaç duygusu da böylece ortadan kalkmış oluyor.
‘HASTALIK RİSKİ ARTIYOR’
Koronavirüs’ün zihinsel engelli bireylerin, kardeşlerimizin yaşamlarında yarattığı tüm bu değişiklikler, onların çoğunun günlük yaşamlarında güvendiği aileler, bakıcılar ve personele karşı olan karmaşık bağımlılıklarını da ortaya koyuyor. Konumuz Çin’de serebral palsi olan bir gencin ailesi. Koronavirüs tanısı konan babası ve erkek kardeşi hastanede karantinaya alındı. Ona bakacak kimse olmadığı için Wuhan’da hayatını kaybettiğinde ailesi bunu sadece gazete manşetlerinden öğrenebildi.
Zihinsel engelli bazı kişiler, gelişmiş tıbbi veya davranışsal ihtiyaçları nedeniyle tek başına karantinaya da alınamaz veya aileleriyle birlikte kalamaz. Grup evlerinde veya uzun süreli bakım tesislerinde kalmak, zihinsel engellerin ihtiyaç duydukları bakıma erişmesini sağlayabilir ancak bu da onları daha büyük bir enfeksiyon riskine sokabilir. Hepimizin izlemesi gereken tüm sağlık ve güvenlik önlenmelerine ek olarak, zihinsel engelliler, COVID-19 sırasında güvende olma konusunda artan zorluklarla karşı karşıya kalıyor.” Kardeşi zihinsel engelli olan ağabeyin sözlerinin devamı ile yazımı sonlandırmak istiyorum. Bence zihinsel engelli kardeşlerimizin yaşadığı zorlukları en iyi o anlatıyor. Ne demişler; yaşayan bilir!
‘UMARIM ÇOK YALNIZ HİSSETMEZ’
“Kardeşim ve onun gibi pek çok kişi günlük rutinlerini tamamen bozdu, birçok zihinsel engelli için bu adeta meydan okuma. Bu hastalık ile ilgili hızla değişen bilgileri veya halk sağlığı için önerilenleri anlamak kafa karıştırıcı olabilir. Kanada – Saskatoon’da zihinsel engelli bazı insanlar, sosyal mesafe konusunda o kadar şaşkındılar ki yiyecek veya diğer ihtiyaçlarını gideremediler. Kardeşimin, bir video gördükten veya ayrıntılı bir broşür okuduktan sonra bile, ellerini yıkamanın önemini gerçekten anlaması veya nasıl doğru bir şekilde yapıldığını hatırlaması pek olası değil.
Şimdilik kardeşim pandeminin yarattığı karmaşayı anlamadığı için minnettarım ve evde olduğu için umarım kendini çok yalnız hissetmez. Normal hayata döndüğümüzde, kardeşimin hijyen kurallarına uyup uymayacağını merak ediyorum. Öksüren insanlardan uzak kalacak mı? Bize ateşi olup olmadığını söyleyecek mi? Şimdilerde hastaneye gitmek zorunda kalırsa, hayatının engelsiz biri kadar değerli olduğunu ummalıyım.”
ÇENGELLİ PANO
`Ailemsiniz`
Değerli TESYEV çalışanları, bizler için çok çaba sarf ediyorsunuz ve sürekli yenilik halindesiniz. Üniversite hayatım boyunca ben ailem olarak hep sizi gördüm. Merak ettim, nasılsınız? Umarım hepiniz ailelerinizle beraber sağlıklısınızdır ve izolasyona uyuyorsunuzdur. Sizleri çok seviyorum. Saygı ve sevgilerimle.
F. Y. Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Rekreasyon Bölümü
‘TEŞEKKÜRLER’
Sayın Yavuz Başkanım, sizi Posta Gazetesi’nden takip ediyorum. Bizleri ve toplumu aydınlatıcı yazılar yazdığınız için çok teşekkür ediyorum.
Baver Acun Fırat Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü
‘Mektup arkadaşı arıyoruz’
25 yaşındayım. 4 yıldır cezaevindeyim. Çıkmama 1.5 yılım var. Mektuplaşacak arkadaşlardan mektuplarını bekliyorum.
Mert Aksu M Tipi Kapalı C.İ.K. A-5 Koğuşu / Karabük
31 yaşındayım, 4.5 senedir cezaevinde yatıyorum. Irak vatandaşıyım. Daha 5 sene cezam var, kendimi yalnız hissediyorum. Mektup arkadaşına ihtiyacım var. Bana bu konuda yardımcı olursanız sevinirim.
Ali Allami A 1/6 F Koğuşu T TipiK.C.İ.K. Tokat / Merkez