AZERİ AMAL’IN TUHAF YOLCULUĞU

3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nü geride bıraktık. Bir dahaki Dünya Engelliler Günü olan 3 Aralık 2021 tarihine kadar da engellilerin pek fazla hatırlanacağını sanmıyorum. Çünkü, bundan önce hep böyle oldu. Sadece ülkemizde değil, tüm dünyada toplumun önemli bir kesimini oluşturan engelliler her yıl 3 Aralık’ta göstermelik olarak hatırlanır, göz boyama cinsinden çeşitli törenler düzenlenir, yerel-genel yöneticiler tarafından bolca hamaset, duygu sömürüsü yapılır ve ondan sonra tekrar kendi kaderlerine terk edilirler.

Bu kısır döngü hiç değişmedi, yakın zamana kadar da değişeceğe benzemiyor. Çünkü empati yoksunu bir millet olduk, çıktık. Buna en son örnek, Azerbaycanlı işitme engelli bir genç olan Amal’ın başına gelenler. İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği adına Onur Cantimur’dan bir basın bildirisi aldık.

Bildiride, Rusya’dan Bakü’ye gitmeye çalışan, ancak Azeri- Ermeni savaşı ve pandemi nedeniyle oluşan olağan dışı koşullar nedeniyle yolu İstanbul’a düşüp burada mahsur kalan, Taksim’de bir polis memurunun yönlendirmesi sonucu İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği tarafından sahip çıkılan Amal’ın tuhaf bir şekilde evine kavuşma yolculuğunu aşağıda size sunuyoruz:

‘AMAL DERNEĞE GELDİ’

“3 Aralık Dünya Engelliler Günü’nde bazı kişi ve kurumlar sizlere engelli dostu olduklarına dair ‘hikayeler’ anlatacaktır. Biz gerçek bir hikaye anlatalım. Savaşın, pandeminin, BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nin ‘tam uygulanmamasının’ engellileri nasıl etkilediğine dair gerçek bir hikayemiz var: 20.11.2020 tarihinde Azerbaycan vatandaşı olan 1995 doğumlu Amal adlı işitme engelli bir genç randevusuz bir şekilde derneğimizi ziyaret edip yardım talep etmiştir.

Türk işaret dili bilmeyen, uluslararası işaret dilini çok az bilen Amal, büyük bir sırt çantası ve elinde bir torbayla gelmiştir. Bir yıldır Rusya’da çalıştığını, Bakü’ye gitmek istediğini ancak Azerbaycan-Ermenistan savaşı sebebiyle gidemediğini, 11.11.2020 tarihinde uçakla İstanbul’a geldiğini belirtmiştir.

‘OTOBÜSLER İPTAL, HES KODU YOK’

İstanbul’dan Bakü’ye otobüs ile aktarma yapmayı planladığını, bunun için de biletini önceden aldığını anlatmıştır. Bunu kanıtlayan evrakları da göstermiştir. Ancak otobüs seferi Covid-19 pandemisi sebebiyle iptal olmuştur. Bakü’ye sadece uçak ile seyahat imkanı olduğunu ancak uçak bileti alacak parası olmadığını belirtmiştir. Seyahat için HES kodu alma mecburiyetinden de haberi olmadığı anlaşılmıştır.

Telefonunun sim kartı Rusyalı bir GSM operatörüne ait olduğu için kısa mesaj atamıyordu. Dernek telefonu ile 2023’e kısa mesajla pasaport bilgileri gönderilerek misafirimizin yerine HES kodu alınıp kendisine verilmiştir. HES kodunun nasıl alınabileceğine dair bir uluslararası işaret dili videosu mevcut değildir, yabancı işitme engelli bireyler için bilgiye erişim yok.

‘POLİS MEMURU YÖNLENDİRMİŞ’

Seferlerin başlamasını bir otelde bekleyerek konaklamak zorunda kalmıştır. Parası bitince otelden ayrılmıştır. Sim kartı Rusya GSM şirketine ait olduğu için Taksim’de bir polis memurunun internet üzerinden derneğimizi bulduğunu, derneğimizin web sitesini ve adresini göstererek yönlendirdiğini söylemiştir. (İstanbul Bahçelievler Sosyal Hizmet Merkezi’nde resmi işaret dili tercümanı olmasına rağmen kolluk kuvvetleri bunu bilmemekte, farkındalık düşüktür.)

‘KONSOLUSLUK YARDIM ETMEDİ’

Azerbaycan Konsolosluğu’na gidip yardım talep ettiğini ancak “Annen-baban gelip seni alsınlar” dendiğini belirtmiştir. Oysa şahıs anne-babasının maddi durumunun olmadığını söylemiştir. Azerbaycan Konsolosluğu tarafımızdan aranmış, saat 15.00’ten sonra aranabileceğine dair tele-sekreter çıkmıştır. (Konsolosluk kendi engelli vatandaşına sahip çıkmamıştır. 1995 doğumlu misafirimize çocuk muamelesi yapmıştır).

Sorunun nasıl çözülebileceğine dair İstanbul İl Göç İdaresi aranmış, telefon açılmamıştır. İstanbul İl Göç İdaresi gibi kurumlara erişim zordur. Sadece işitenler telefonla arayabilir, yurtdışından gelen sağır ve işitme engelli bireyler için whatsapp ile yazışma, sms mesaj atma vs. erişilebilirlik mevcut değildir.

‘BU HİKAYE MUTLU SONLA BİTTİ AMA…’

Sorunun çözümü için çalışılırken Amal, Gürcistan Tiflis’e giden bir otobüs firması olduğunu hatırlamış. Karşıya ulaşmak için kendisini metroya bırakmamızı istemiştir. Önce Tiflis’e oradan da Bakü’deki evine varmıştır. Hikayemizin mutlu sonla bitmesi sevindirici, bu sorunların yine yaşanacak olması, gerekli tedbirlerin alınmaması düşündürücüdür.

Bu hikayeyi 12-14 Haziran 2018 tarihlerinde Birleşmiş Milletler tarafından New York’ta gerçekleştirilen Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin 11. Taraf Devletler Konferansı’nda “Kimseyi geride bırakmayacağımızı BM’de taahhüt ettik. Çünkü biz büyük bir aileyiz” diyerek haber yapan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün dikkatlerine sunuyoruz.” İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği adına Onur Cantimur

ÇENGELLİ PANO

‘Belki sesimi duyan olur’ 

50 yaşındayım, engelliyim. Hayata tutunmaya çalışıyorum, mücadeleye devam etmek zorundayım. Hayat zor, maddi sıkıntı çekiyorum. Bir sene önce Sayın Emine Erdoğan’a mektup yazdım. Mektubun içine de iğne oyası koydum. Cevap gelmedi. Sonra Sayın Cumhurbaşkanımıza yazdım, cevap alamadım. Ben derdimi sıkıntımı kime anlatayım? Okullar evden derse başladı, laptop yok, ne yapayım? İki yavrum okusun istiyorum, hayat durdu, yoksulluk durmadı. Türkiye’ye seslendim olmadı. Ev kira, isyan etmiyorum ama çare arıyorum. Belki beni duyan olur da yardım eder. Y.A./ Samsun Tel: 0541 578 19 70

‘MEKTUP ARKADAŞIM OLUR MUSUNUZ?’

• 27 yaşındayım, 6 yıldır ceza evindeyim. Mektuplaşacak, dert ortağı olacak samimi arkadaşlar arıyorum. Buradaki tek vakit geçirebileceğim şey sizlerden gelecek mektuplar. Halit Çekiçoğlu L Tipi Kapalı Cezaevi C- 5 Koğuşu Döşemealtı / Antalya
• İki yılı aşkındır cezaevindeyim. Cezam uzun. Boş vakitlerimi kitap okuyarak geçiriyorum. Bana kitap ve mektup yollarsanız sevinirim. Soner Bir T Tipi Kapalı C.İ.K. B-3 Koğuşu Dinar / Afyonkarahisar
• 29 yaşındayım, 4 yıldır cezaevindeyim. Boş vakitlerimi kitap okuyarak ve spor yaparak geçiriyorum. Okuduğu kitapları paylaşmak ve mektup arkadaşlığı yapmak isteyenler sesimi duyar mı? İsyan Aslan T Tipi Kapalı Cezaevi B-11 Koğuşu / Karabük